Doordarshan Che Fayde ani Tote Marathi Nibandh : दूरदर्शन, ज्याला टीव्ही म्हणूनही ओळखले जाते, हे आजच्या जगातील एक महत्वाचे साधन आहे. लहान मुलांपासून ते मोठ्यांपर्यंत सर्वांना हे आवडते. मी जेव्हा घरी असतो, तेव्हा कधीकधी टीव्ही पाहून खूप मजा येते, पण आई सांगते की जास्त पाहू नकोस, कारण त्याचे काही तोटेही आहेत. या निबंधात मी “दूरदर्शनचे फायदे आणि तोटे मराठी निबंध” या विषयावर बोलणार आहे. हे सगळे मी शाळेतील मुलांसाठी सोप्या भाषेत सांगतो, जेणेकरून इयत्ता १ ली ते १० वी पर्यंतच्या मुलांना समजेल. दूरदर्शन हे एक जादूची पेटी सारखे आहे, ज्यातून जगभरातील बातम्या, गाणी, चित्रपट आणि शैक्षणिक कार्यक्रम दिसतात. पण याचा वापर कसा करावा, हे समजून घेणे गरजेचे आहे.
सर्वप्रथम, दूरदर्शनचे फायदे पाहू या. दूरदर्शन हे माहितीचा एक मोठा स्रोत आहे. उदाहरणार्थ, मी शाळेतून घरी आलो की, बातम्या पाहतो. त्यातून देश-विदेशातील घडामोडी कळतात. जसे की, नुकतेच एखाद्या नव्या शोधाबद्दल किंवा खेळाच्या सामन्याबद्दल. हे पाहून मला खूप उत्साह वाटतो आणि मी मित्रांना सांगतो. दुसरा फायदा म्हणजे मनोरंजन. कार्टून शो किंवा गाण्यांचे कार्यक्रम पाहून दिवसभराचा थकवा दूर होतो. मला आठवते, एकदा मी “टॉम आणि जेरी” पाहत होतो आणि इतका हसलो की, पोट दुखले! तिसरा महत्वाचा फायदा म्हणजे शिक्षण. आजकाल अनेक चॅनेल्स आहेत जसे डिस्कव्हरी किंवा नॅशनल जिओग्राफिक, ज्यातून विज्ञान, इतिहास आणि निसर्गाबद्दल माहिती मिळते. शाळेत जे शिकवले जाते, ते टीव्हीवर पाहून अधिक चांगले समजते. उदाहरण द्यायचे तर, मी एकदा समुद्रातील प्राण्यांबद्दल कार्यक्रम पाहिला आणि त्यामुळे माझ्या विज्ञानाच्या प्रकल्पात मदत झाली. अशा फायद्यांमुळे दूरदर्शन हे मुलांसाठी एक चांगला मित्र होऊ शकतो, ज्यामुळे त्यांचे ज्ञान वाढते आणि जग समजते.
पण प्रत्येक गोष्टीला दोन बाजू असतात, तसेच दूरदर्शनचेही तोटे आहेत. पहिला तोटा म्हणजे वेळ वाया जाणे. जेव्हा मी टीव्ही पाहण्यात इतका गुंततो की, अभ्यास करायचा वेळ निघत नाही. आई म्हणते, “बेटा, जास्त टीव्ही पाहू नकोस, नाहीतर अभ्यास राहील.” आणि खरेच, कधीकधी होमवर्क करायचे राहते आणि मग सकाळी घाई होते. दुसरा तोटा आरोग्याशी संबंधित आहे. जास्त वेळ टीव्हीसमोर बसल्याने डोळे दुखतात, डोके दुखते आणि व्यायाम न केल्याने शरीर कमकुवत होते. मी एकदा इतका जास्त पाहिला की, डोळे लाल झाले आणि डॉक्टरांनी सांगितले की, रोज जास्त पाहू नकोस. तिसरा तोटा म्हणजे वाईट प्रभाव. काही कार्यक्रमांमध्ये हिंसा किंवा वाईट गोष्टी दाखवल्या जातात, ज्यामुळे लहान मुलांच्या मनावर वाईट परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, काही कार्टूनमध्ये खूप मारामारी असते, आणि मग मुले शाळेत तसे करू लागतात. हे पाहून मला वाईट वाटते, कारण टीव्ही हे चांगल्या गोष्टींसाठी असावे. अशा तोट्यांमुळे कधीकधी मी विचार करतो की, दूरदर्शन हे फक्त मजेसाठी नाही, तर सावधानीने वापरावे.
शेवटी, दूरदर्शनचे फायदे आणि तोटे दोन्ही आहेत, पण ते कसे वापरावे हे आपल्यावर अवलंबून आहे. जर आपण संतुलित वापर केला, तर हे एक उत्तम साधन ठरू शकते. उदाहरण द्यायचे तर, रोज एक तासच पाहणे आणि चांगले कार्यक्रम निवडणे. मला आठवते, माझ्या आजोबांनी सांगितले की, त्यांच्या काळात टीव्ही नव्हता, पण आज तो आहे तर त्याचा योग्य उपयोग करा. शाळेतील मुलांनो, तुम्हीही “दूरदर्शनचे फायदे आणि तोटे मराठी निबंध” वाचून समजून घ्या आणि टीव्हीचा वापर हुशारीने करा. असे केले तर जीवन अधिक सुंदर होईल. हे सगळे मी माझ्या अनुभवातून सांगितले आहे, जेणेकरून तुम्हाला ते हृदयाला स्पर्श करेल.