Swami Vivekananda Nibandh Marathi: स्वामी विवेकानंद, हे नाव ऐकलं की डोळ्यासमोर येते एक तेजस्वी व्यक्तिमत्व, विचारांची स्पष्टता आणि तरुणाईला सतत प्रेरणा देणारा एक महान विचारवंत. एक विद्यार्थी म्हणून मला नेहमीच स्वामीजींचे विचार खूप जवळचे वाटतात, कारण त्यांचे बोलणे आणि त्यांचे कार्य आजही आपल्या जीवनात आणि समाजात तितकेच महत्त्वाचे आहे.
स्वामी विवेकानंद यांचा जन्म १२ जानेवारी १८६३ रोजी कलकत्त्यात (आजचे कोलकाता) झाला. त्यांचे मूळ नाव नरेंद्रनाथ दत्त होते. लहानपणापासूनच ते अत्यंत कुशाग्र बुद्धीचे आणि जिज्ञासू होते. त्यांना नेहमीच सत्य काय आहे, देव आहे का, अशा अनेक प्रश्नांची उत्तरे शोधायची होती. याच शोधमोहिमेदरम्यान त्यांची भेट रामकृष्ण परमहंस यांच्याशी झाली आणि त्यांच्या आयुष्याला एक नवी दिशा मिळाली. रामकृष्ण परमहंस यांच्या मार्गदर्शनाखाली नरेंद्रनाथ यांनी अध्यात्म आणि तत्त्वज्ञानाचा सखोल अभ्यास केला आणि पुढे ते स्वामी विवेकानंद म्हणून जगभर प्रसिद्ध झाले.
स्वामी विवेकानंद मराठी निबंध : Swami Vivekananda Nibandh Marathi
स्वामीजींनी केवळ आध्यात्मिक ज्ञानच दिले नाही, तर त्यांनी समाजातील वाईट चालीरीतींवरही कठोर टीका केली. त्यांना असा भारत हवा होता जिथे कोणताही माणूस गरीब, भुकेलेला किंवा अज्ञानी राहणार नाही. ‘आधी पोटाची भूक मिटवा, मग अध्यात्म सांगा’, असे ते म्हणत. त्यांच्या मते, शिक्षण हे केवळ पुस्तकी ज्ञान नसावे, तर ते माणसाला आत्मनिर्भर बनवणारे आणि चारित्र्य घडवणारे असावे. आजही आपल्या देशात शिक्षणाचे महत्त्व वाढत आहे, आणि त्यामागे स्वामीजींच्या विचारांचा खूप मोठा प्रभाव आहे.
१८९३ साली अमेरिकेत शिकागो येथे झालेल्या जागतिक धर्म परिषदेतील त्यांचे भाषण हे त्यांच्या जीवनातील एक मैलाचा दगड ठरले. ‘अमेरिकेतील माझ्या बंधू आणि भगिनींनो!’ या त्यांच्या पहिल्याच वाक्याने त्यांनी जगभरातील लोकांना मंत्रमुग्ध केले. त्यांनी केवळ हिंदू धर्माचेच नाही, तर भारतीय संस्कृती आणि तत्त्वज्ञानाचे महत्त्व जगाला पटवून दिले. त्यांनी जगाला ‘सहिष्णुता’ आणि ‘विश्वबंधुत्वा’चा संदेश दिला. आजच्या जगात जिथे धर्म आणि प्रादेशिकतेवरून संघर्ष होताना दिसतो, तिथे स्वामीजींचे हे विचार अधिकच महत्त्वाचे ठरतात. ग्लोबल वॉर्मिंग, शांतता प्रस्थापित करणे, विविध संस्कृतींना एकत्र आणणे यांसारख्या सध्याच्या जागतिक घडामोडींमध्ये स्वामीजींचे विचार आजही मार्गदर्शक ठरतात.
आजच्या तरुणाईसाठी स्वामीजींचे विचार अत्यंत उपयुक्त आहेत. ‘उठा, जागे व्हा आणि ध्येय प्राप्त होईपर्यंत थांबू नका!’ हा त्यांचा संदेश आजही लाखो तरुणांना प्रेरणा देतो. जेव्हा आपण एखाद्या अपयशाला सामोरे जातो, तेव्हा स्वामीजींचे विचार आपल्याला पुन्हा उभं राहायला शिकवतात. त्यांचा आत्मविश्वास, त्यांची कठोर परिश्रम करण्याची वृत्ती आणि त्यांचे निःस्वार्थ समाजसेवा करण्याची भावना हे गुण आपल्या सर्वांमध्ये रुजायला हवेत. आजचे तरुण उद्योजक, संशोधक, खेळाडू हे सर्वजण एका अर्थाने स्वामीजींच्या ‘आत्मविश्वासाने कार्य करा’ या विचारांनाच पुढे घेऊन जात आहेत.
Smallest EV car in India: भारत की सबसे छोटी इलेक्ट्रिक कार की असलियत; जाने ख़रीदे या नहीं ?
स्वामीजींनी ‘मानवसेवा हीच ईश्वरसेवा’ हे तत्त्वज्ञान मांडले. त्यांच्या प्रेरणेतूनच रामकृष्ण मिशनची स्थापना झाली, जे आजही शिक्षण, आरोग्य आणि समाजसेवेच्या क्षेत्रात मोठे कार्य करत आहे. आजही देशातील अनेक स्वयंसेवी संस्था स्वामीजींच्या विचारांनी प्रेरित होऊन काम करतात. पूरग्रस्त भागात मदत करणे असो, किंवा गरजू विद्यार्थ्यांना शिक्षण देणे असो, यामागे कुठेतरी स्वामीजींच्या समाजसेवेच्या विचारांचा प्रभाव दिसतो.
डिजिटल युगातही स्वामीजींचे विचार प्रभावी ठरतात. त्यांचे अनेक ग्रंथ, व्याख्याने आणि पत्रे आज इंटरनेटवर उपलब्ध आहेत. तरुण पिढी सोशल मीडियाचा वापर करून त्यांच्या विचारांचा प्रसार करत आहे. जेव्हा आपण आयुष्यात काय करायचं, कोणतं ध्येय निवडायचं, अशा संभ्रमात असतो, तेव्हा स्वामीजींचे विचार आपल्याला योग्य मार्ग दाखवतात. ते आपल्याला नेहमी मोठ्या स्वप्नांना पाहण्यास आणि ती पूर्ण करण्यासाठी कठोर परिश्रम करण्यास प्रवृत्त करतात.
राष्ट्रीय विज्ञान दिवस मराठी निबंध: Rashtriya Vigyan Diwas Marathi Nibandh
थोडक्यात सांगायचं झालं, तर स्वामी विवेकानंद हे केवळ एक ऐतिहासिक व्यक्तिमत्व नाहीत, तर ते एक ‘जिवंत विचार’ आहेत. त्यांचे विचार आजही आपल्या देशाच्या आणि समाजाच्या विकासाला दिशा देत आहेत. त्यांच्या शिकवणीतून प्रेरणा घेऊन आपण सर्वांनी एक मजबूत, सुशिक्षित आणि नैतिक भारत घडवण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत. त्यांचा आत्मविश्वास, त्यांची दूरदृष्टी आणि त्यांचे मानवतेवरील प्रेम हे गुण आपल्याला आजही खूप काही शिकवतात. त्यांचे विचार आपल्यासाठी मार्गदर्शक दीपस्तंभासारखे आहेत, जे आपल्याला नेहमी योग्य मार्गावर चालण्याची प्रेरणा देतात.
1 thought on “स्वामी विवेकानंद मराठी निबंध : Swami Vivekananda Nibandh Marathi”